معماری یک  حرفه میان رشته ای است. از مهندسین سازه گرفته تا نقشه بردارها ، یک پروژه طراحی از همکاری افرادی  از زمینه های مختلف کاری رونق می گیرد. ارتباطی که غالباً نادیده گرفته می شود پیوند بین رشته های معماری و باستان شناسی است که از بسیاری جهات اشتراکات زیادی دارند. در زمان افزایش آگاهی در مورد موضوعات پایداری و میراث فرهنگی ، تخصص موجود در زمینه باستان شناسی نقشی حیاتی در حفاظت از بناهای تاریخی معماری دارد که دارای اهمیت تاریخی هستند. این تخصص همچنین می تواند در ایجاد مداخلات حساس معماری متناسب با زمینه آنها ، در طراحی معاصر ضمن پاسخگویی به سابقه های تاریخی ، سهم بسزایی داشته باشد.

باستان شناسی چیست ؟

باستان شناسی مطالعه بقایای مادی نسل های گذشته است. از کشف ابزارهای سنگی ساخته شده توسط انسان های اولیه تا کشف کاخ ها و کلیساهای جامع ، تحقیقات باستان شناسی نقشی اساسی در شکل گیری درک  ما از چگونگی دیدن جهان داشته اند. پیوند حوزه معماری و  باستان شناسی همچنین تکنیک های ساختمانی می تواند طراحی  ساختمان ها را بررسی کند ، با این حال ، پیوند با معماری فقط به همین محدود نیست. باستان شناسی ، مانند معماری ، روش های سازماندهی جوامع گذشته و چگونگی تحول در توپوگرافی و چشم انداز را بررسی می کند.

مشابه معماری ، باستان شناسی نیز ذاتاً یک رشته میان رشته ای است. به عنوان مثال جانورشناسان ، دانشمندان خاک و گیاه شناسان - همه ممکن است در یک پروژه خاص باستان شناسی آورده شوند. همچنین در یک منطقه خاکستری تقریباً شبیه معماری وجود دارد که معمولاً از آن به عنوان پلی بین هنر و مهندسی یاد می شود. در باستان شناسی ، این هم افزایی بین زمینه ها نیز وجود دارد. باستان شناسان به عنوان یک صنعتگر متخصص در کاردستی مانند کاوش ، و به طور همزمان به عنوان مورخ می توانند فعالیت کنند ، انها  با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده از حفاری ها می توانند  گزارش دقیق یک جامعه تاریخی را به تصویر بکشند.

معماری چیست؟ 

معماری به عنوان یكی از قدیمی ترین علوم، از پیشینه ای كهن برخوردار است. از زمانی كه انسان پا به عرصه حیات نهاد، خود را آغاز نمود و تا به امروز پا به پای بشر و سایر پدیده های بشری روند تكاملی خود را طی كرده و دگرگونی های بسیاری را به خود دیده و به واسطه همین دگرگونی ها در طی زمان تعاریف آن نیز تغییر كرده است. معماری پدیده ای است كه طی هزاران سال وجود داشته است و نمونه های آن به شكل بناها و ساختمانهای متعدد در جهان پراكنده می باشد.

تاریخچه باستان شناسی

قدیمترین مدرک مبنی بر به‌کارگیری آثار مادی برای بررسی گذشته‌های دور به سده ۶ (پیش از میلاد) بازمی‌گردد. یعنی زمانی که فرمانروایی از بابل به حفاری در بناهای اداری دست زد تا به پیشینه ی  آن‌ها پی ببرد. توسیدید، مورخ یونانی دوره ی کلاسیک در سده ۵ (پیش از میلاد) با پژوهش باستان‌شناسی نشان داد که گورهای جزیره ی دلُوس از آنِ اهالی کاریه است و ایشان زمانی این جزیره را در اختیار خود داشته‌اند. توسیدید تاریخ‌نویس یونانی برای نخستین بار اعلام کرد که تاریخ بشر را نباید صرفاً بر پایه آثار مکتوب پیشین نوشت؛ و بناها و اشیای متعلق به دوران‌های گذشته نیز دربردارنده اطلاعاتی هستند که بایستی مورد عنایت قرار گیرند.

رومیان آثار باستانی را مرمت می‌کردند و به نمایش می‌گذاشتند و مردم با آگاهی از این که آثار مزبور یادمان‌های گذشته‌است، به دیدن آن‌ها می‌شتافتند. در سده ۴ (میلادی)، سنت هلنا در محلی که مسیح به صلیب کشیده شده بود را حفاری کرد تا آثار مربوط به این رویداد را بیابد. در صدر مسیحیت و در قلمرو امپراتوری بیزانس، مردم به یافتن بقایای مادی متعلق به مسیحیان و رومیان علاقهٔ فراوانی از خود نشان می‌دادند. در اواخر امپراتوری بیزانس قانونی به تصویب رسید که به مردم اجازه می‌داد که چنانچه یادمان تاریخی مهمی نظیر تندیس‌های باستانی سراغ دارند که بنایی مزاحم، دورنمای آن را مخدوش کرده، بشخصه آستین بالا بزنند و آن بنا را تخریب کنند. در این دوره نظریات باستان‌شناسی به این محدود می‌شد که از بقایای مادی می‌توان به اطلاعاتی درباره ی گذشته دست یافت.

پس از عصر نوزایی، دوران باستان‌دوستی آغاز شد که زمانه ی نظریه پردازی پژوهشگران درباره ی آثار و بقایای مادی بود. اما در این دوره پیشرفت نظری اندکی در ارزیابی ارتباط بین آثار فرهنگی و تفاسیر از آن‌ها رخ داد. از سده ۱۵ (میلادی) در ایتالیا و از سده‌ها ۱۶ و ۱۷ در کشورهای شمال غربی اروپا انجمن‌های باستان‌دوستی برپا شد. اشتیاق اروپاییان باستان‌دوست به بررسی گذشته‌ها با سیاحت و استعمار دیگر کشور همراه بود. این امر چشم‌انداز تازه‌ای را در برابر پژوهشگران اروپایی گشود و آنان را به مقایسه ی بومیان سرزمین‌هایی چون آمریکا با مردم اروپا در دوران پیش از تاریخ یا اوایل دوران تاریخی برانگیخت.

سده ۱۸ (میلادی) شاهد تحولات و رخدادهای دیگری بود. از جمله رُئد در سال ۱۷۱۹ (میلادی) به باستان‌شناسی به عنوان وسیله‌ای قابل اعتماد برای شناخت دوران پیش از تاریخ اشاره کرد. در سال ۱۷۳۴ دومونتفاسون دوران پیش از تاریخ را به دوره‌های کاربرد عصر سنگ، عصر برنز، و عصر آهن تقسیم کرد. علاوه بر این، جفرسون و رُئد به اهمیت لایه‌های خاک و عناصر باستانی چون گورها در گاه‌نگاری پی بردند. با این که این پژوهشگران و دیگرانی چون رابک در سده ۱۷ به بررسی لایه‌های باستانی پرداختند، تا اواخر سده ۱۹ (میلادی) لایه‌نگاری جای خود را در بین پژوهش‌های باستان‌شناختی باز نکرد.

تاریخچه معماری

تاریخ معماری به زمانی بر می‌گردد که آدمی برای زندگی مجبور به ساخت سرپناه برای خویش بود. معماری از دوره‌های پیش از تاریخ اساسی‌ترین نیازهای بشری را همچون ساخت سرپناه و خانه برآورده کرده‌است. در عین حال معماری به دلیل قابلیت خلق طرح‌هایی در ابعاد بزرگ و با شکوه امکان یافته تا به عنوان واسط خود بزرگنمایی و نمایشی در خدمت افراد٬گروها یا کل جامعه قرار بگیرد.

بازسازی بنای معماری قدیمی با کمک باستان شناسان

اخیراً ، طرح های معماری پیشنهادی در میراث جهانی یونسکو ارائه شده است که  به احتمال زیاد همه آنها نیاز به مشاوره با باستان شناسان داشته است.به عنوان مثال : نوسازی بنای  کولوسئوم  که در زمان روم ساخته  شده است. درج این ماکت ها به تخصص باستان شناسان نیاز دارد . به منظور اطمینان از ظاهر دقیق عناصر معماری استفاده شده , مسابقه ی  بین المللی طراحی برای بازسازی مجموعه النوری در موصل برگزار شد تا به کار باستان شناسان برای تولید یک طرح خوب کمک کند . شهر موصل که به عنوان یکی از قدیمی ترین شهرهای جهان شناخته می شود ، در حال پیشرفت و بازسازی  است  پس از آن که به دلیل درگیری در سال 2014 به شدت اسیب دید . تیم برنده این مسابقات ، ADD Architects از مصر ، باید  یک طراحی یکپارچه ایجاد کند ، ساختمان هایی که مجددا  طراحی می شود  باید از معماری سنتی شهر قدیمی موصل الهام گرفته و اصالت طراحی مجموعه قدیمی موصل را حفظ کنند.

درک بهتر معماری بنا ها  با باستان شناسی

درک ما از بناهای برجسته معماری با کار باستان شناسان افزایش می یابد. به عنوان مثال تجزیه و تحلیل معماری اهرام جیزه در مصر  با تکیه بر تحقیقات باستان شناسان  برای به دست آوردن ایده ای از چرایی ساخت این سازه ها  و گمانه زنی در مورد تکنیک های ساختمانی مورد استفاده در آن زمان باعث شده تا افراد زیادی مشتاقانه در پی کشف این راز ها به مصر سفر کرده و این معماری بی نظیر را از نزدیک تماشا کنند.  باستان شناسی همچنین بسیار یافته ها  متکی است و روابطی را که آثار مختلف با محیط اطراف و یکدیگر دارند بررسی می کند. یک اثر باستانی که در یک سایت باستان شناسی پیدا شده است ، مکان مشخصی دارد و این مکان باید توسط یک باستان شناس قبل از خارج شدن از آن مکان ثبت شود. این یافته ها  به باستان شناسان این امکان را می دهد که ارتباط بین مکان های باستان شناسی و آثار را درک کرده و گزارش دقیقی از چگونگی زندگی مردم در گذشته ارائه دهند.

پیوند معماری و باستان شناسی

پیوند معماری و باستان شناسی پیوندی قوی است. همانطور که وارد دوره ای می شویم که تمایزات بین رشته های مختلف به طور فزاینده ای تیره  و تار می شود ، بررسی رابطه بین معماری و باستان شناسی باعث نزدیکتر شدن این دو زمینه برای طراحی معماری غنی تر با الهام گرفتن از  معماری گذشته و معماری مدرن میشویم.